مس و فیروزه: معرفی و خرید انواع محصولات فیروزه کوبی

فیروزه کوبی که با عنوان مس و فیروزه نیز شناخته می شود یکی از پرطرفدارترین و زیباترین هنرهای ایرانی است. در این هنر، قطعات کوچک شده از سنگ فیروزه بر روی قسمتی از ظرف نصب شده و  لعاب داده می شود. در حال حاضر اصفهان به عنوان مرکز اصلی تولید فیروزه کوبی در ایران و جهان شناخته می شود.

ظروف مس و فیروزه علاوه بر زیبایی ظاهری، دارای ارزش بسیاری می باشند. از این ظروف می توان برای هدیه به مناسبت های مختلف استفاده کرد. از ظروف مس و فیروزه هم می توان به عنوان تزئینی و هم کاربردی بهره برد.

در ادامه با انواع ظروف مس و فیروزه؛ تاریخچه و راهنمای خرید مرغوب ترین ظروف فیروزه کوبی بیشتر آَشنا خواهیم شد.

قدمت فیروزه کوبی در جهان

اگر چه بسیاری از افراد تصور می کنند هنر فیروزه کوبی یک هنر جدید می باشد؛ اما آثار باستانی به دست آمده نشان می دهد که فیروزه کوبی در بین مردم جهان قدمتی دیرینه دارد.

قدیمتی ترین اثر هنری فیروزه کوبی مربوط به ماسک مرگ عنخ آمون در مصر می باشد. در این ماسک مرگ ترکیب فیروزه کوبی و لاجورد همراه با مینا بر روی فلز طلا کار شده است.

مصریان قدیم و ایرانیان باستان در صنعت طلا و جواهر سازی بسیار ماهر و خلاق بوده اند. بسیاری از ظروف وجود دارد که نشان می دهد جواهرسازان قدیمی از سنگ فیروزه برای تزیین ظرف های طلایی و برنجی استفاده می کردند.

تاریخچه هنر فیروزه کوبی روی مس

فیروزه کوبی یکی از هنرهای جدید در ایران می باشد. حدود 70 سال پیش فردی به نام استاد یوسف حکمیان در شهر مشهد این هنر را ابداع کرد. شروع این هنر از مشهد می تواند به دلیل فراوان بودن و در دسترس بودن فیروزه ( به ویژه فیروزه نیشابور) باشد.

پس از آن شخص دیگری به نام حاج داداش در حدود 20 سال پیش این هنر را به اصفهان آورده و رواج داد. امروزه اصفهان اصلی ترین مرکز فیروزه کوبی در جهان می باشد. و استادهای زیادی مشغول تولید ظروف مس و فیروزه هستند.

ظروف مس و فیروزه چگونه ساخته می شوند؟

ظروف مس و فیروزه از قرار دادن تکه های فیروزه بر روی بدنه ظروف مسی انجام می شوند. فیروزه کوبی شامل سه مرحله اصلی و کلی می باشد: زرگری و مس گری، فیروزه کوبی و پرداخت کاری

در مرحله مس گری، ظرف مورد نظر که عموما از مس می باشد ساخته و صیقل داده می شود. در این مرحله باید قسمت هایی که قرار است فیروزه بر روی آن ها قرار گیرد آماده می شود. ضخامت ظرف باید در تمامی نقاط یکسان باشد و از آسیب دیدن آن جلوگیری شود. با توجه به حساسیتی که برای انجام این کار وجود دارد مهارت فرد مس گر بسیار مهم است. هم چنین ظروف بزرگ تر به دلیل داشتن استقامت بیشتر ضخیم تر هستند.

دومین مرحله در ساخت ظروف مس و فیروزه، فیروزه کوبی است. در این مرحله سنگ های فیروزه با اندازه های یکسان توسط فرد انتخاب شده و بر روی بدنه ظروف نصب می شوند. سنگ های فیروزه از کارگاه های فیروزه تهیه شده و به قطعات کوچک تقسیم می شوند. هم چنین بنا بر نیاز در طول فیروزه کوبی نیز سنگ ها تغییر داده می شوند تا به شکل مورد نظر برسند.

نصب تکه های فیروزه نیز با کمک چسب مخصوص ( چسب گردویی) انجام می شود. هر چه میزان فاصله بین سنگ ها کم باشد و هم چنین سنگ ها اندازه یکسانی داشته باشند ارزش کار انجام شده بالاتر است.

پس از آن اضافات سنگ های فیروزه صیقل داده شده و رنگ اصلی فیروزه نمایان می شود. در مرحله پرداخت کاری سطح مسی ظرف پولیش زده می شود تا بدنه آن از آلودگی ها تمیز شده و شفافیت و درخشندگی ش افزایش پیدا کند.

در نهایت نیز کل بدنه ظرف با یک ترکیب پلی استری پوشش داده می شود. این پوشش ظرف را در برابر آسیب ها احتمالی، جدا شدن تکه های فیروزه از بدنه و هم چنین تغییر رنگ ظرف در طول زمان جلوگیری کرده و باعث ماندگاری بیشتر آن می شود.

چرا از مس برای فیروزه کوبی استفاده می شود؟

یکی از مهم ترین سوالاتی که می توان در زمینه تولید ظروف فیروزه کوبی و هم چنین مس و خاتم، مس و پرداز مطرح کرد این است که چرا غالبا از فلز مس برای این کار استفاده می شود؟

اگر چه گاها فیروزه کوبی بر روی فلزهای دیگر مانند برنج نیز انجام می شود اما استفاده از فلز مس برای تولید ظروف رایج تر است. فلز مس کاملا نرم و انعطاف پذیر است. به همین دلیل تولید ظروف مختلف و ایجاد نقش و نگار بر روی آن راحت تر انجام می شود. ظروف مسی را در مقایسه با سایر فلزها راحت تر می توان تراش داد و قسمت مخصوص برای انجام هنرهای دستی مانند فیروزه کوبی و خاتم کاری تعبیه کرد.

قیمت مناسب این فلز و هم چنین مقاومت بالای آن از دیگر پارامترهایی ست که باعث انتخاب آن برای تولید ظروف فیروزه کوبی شده است. فلز مس هم چنین دارای ضخامت مناسب می باشد. و باعث می شود در مقایسه با سایر فلزات عمر نسبتا طولانی تری داشته باشد.

تفاوت انواع فیروزه

با توجه به اینکه فیروزه کوبی اصلی ترین قسمت ظروف مس و فیروزه می باشد آشنایی با انواع فیروزه می تواند شما را برای شناخت نوع فیروزه به کار رفته در ظرف راهنمایی کند.

سنگ فیروزه یکی از سنگ های آتش فشانی به شمار می رود. هر چه سنگ به سطح زمین نزدیک تر باشد بهتر است. زیرا سنگ هایی که در مرکز زمین قرار دارند نرم هستند و برای کار کردن مناسب نیستند. معدن کانسار نیشابور، کانسار باغو ( دامغان)، الله آباد و یخ آباد ( کاشمر)، اندیش عبدالل گیو، اندیس علی آباد تفت، کانسارهای مس چاه  شهر بابک و میدوک از مهم ترین معادن فیروزه ایران هستند.

معدن فیروزه نیشابور اصلی ترین و مم ترین معدن فیروزه جهان است. فیروزه نیشابور دارای کیفیت و مرغوبیت بالایی ست که باعث معروفیت آن شده است.

سنگ های فیروزه عموما بر اساس رنگ و طرح های روی آن تقسیم بندی می شوند. برخی از سنگ های فیروزه رنگ آبی داشته و بدون وجود رگه و لکه های سیاه رنگ هستند. اما در برخی دیگر رگه هایی دیده می شود. کیفیت و مرغوبیت هر نوع سنگ فیروزه بر اساس ترکیبات شیمیایی و عناصر تشکیل دهنده آن تغییر می کند. اما عموما مرغوب ترین سنگ فیروزه، سنگ هایی هستند که رگه هایی طلایی در آن ها دیده می شود. در شهر نیشابور می توان از این نوع فیروزه ها پیدا کرد.

تقسیم بندی انواع فیروزه

به طور کلی می توان فیروزه ها را بر اساس رنگ، معدن و شکل تقسیم بندی کرد.

طیف های رنگی مختلفی از فیروزه ( مانند آبی تیره، آبی کمرنگ و سبز پررنگ) در جهان وجود دارد. هر چه رنگ آبی تیره به رنگ سبز در فیروزه غالب تر باشد ارزش فیروزه بالاتر است. هم چنین درخشان بودن رنگ فیروزه و مات نبودن آن ارزش بالاتری دارد.

اگر چه معادن فیروزه در اکثر نقاط جهان وجود دارد اما به ترتبیب فیروزه ایران، فیروزه تبت، فیروزه آمریکا و فیروزه مصر مهم ترین معادن فیروزه در جهان هستند. در ایران نیز  معادن نیشابور، دامغان و کرمان معروف ترین معدن های فیروزه هستند. فیروزه نیشابور همان طور که گفته شد بهترین و با ارزش ترین فیروزه را در سراسر جهان دارد.

بر اساس شکل ظاهری نیز فیروزه ها به دو نوع کلی فیروزه عجمی و شجری تقسیم می شوند. در فیروزه شجری رگه هایی بر روی سنگ فیروزه دیده می شود. اما در فیروزه عجمی سطح آن کاملا صاف و یکدست و بدون هیچ رگه و شکستگی می باشد. فیروزه عجمی دارای ارزش بالاتری نسبت به فیروزه شجری می باشد.

پس در هنگام خرید ظروف مس و فیروزه لازم است به نوع فیروزه به کار رفته در آن دقت کنید.

چسب فیروزه کوبی چیست؟

چسب فیروزه کوبی، یکی از مهم ترین قسمت های کار تولید ظروف مس و فیروزه است. همان طور که گفته شد برای چسباندن قطعات فیروزه بر روی ظروف از چسب مخصوص استفاده می شود.

به طور کلی برای این کار دو نوع چسب وجود دارد: سنتی و مدرن. چسب فیروزه کوبی سنتی از ترکیب و سپس حرارت دادن لاک و کالیفن به وجود می آید. این چسب حالت مایع دارد. استاد فیروزه کوبی ابتدا کل سطح مورد نظر را با چسب آغشته کرده و سپس سنگ های فیروزه را بر روی آن قرار می دهند. نسبت ترکیب مواد در چسب سنتی توسط استادان این حرفه مشخص می شود.

در چسب مدرن، فیروزه کوبی به کمک چسب های صنعتی تر مانند چسب سنگ انجام می شود. چسب مدرن سریع خشک می شود و به همین دلیل نمی توان کل سطح را با آن پوشاند. و باید مرحله به مرحله فیروزه کوبی انجام شود. استحکام این نوع چسب بسیار بالا می باشد و استفاده از آن با توجه به اینکه نیاز به آماده سازی ندارد راحت تر است.

بهترین برند فیروزه کوبی

در حال حاضر استادان بسیاری در شهر اصفهان و سایر شهرهای ایران به هنر فیروزه کوبی مشغول هستند. شهر اصفهان را می توان مهد این هنر معرفی کرده و بهترین برند فیروزه کوبی را در بین هنرمندان این شهر یافت.

از جمله بهترین برندهای فیروزه کوبی و تولید ظروف مس و فیروزه در ایران می توان به صنایع دستی فیروزه کوبی استاد حامد کریمی، استاد حاج داداش، استاد آقاجانی، فیروزه کوبی کثیری، فیروزه کوبی ظریفا، صنایع دستی شاهین شیرازی، صنایع دستی حافظ، یوسف حکمیان، الیاهو، سلیمان صدیق پور، محسن قربانی، روبن یروشالمی، محمد حسن جعفری و …  اشاره کرد.

کاربرد ظروف مس و فیروزه

ظروف مس و فیروزه از جمله هنرهای دستی می باشد که هم قابلیت تزئینی و زیبایی داشته و هم می توان از آن ها برای پذیرایی استفاده کرد. زیبایی خیره کننده ظروف مسی در کنار رنگ فیروزه سنگ ها آن ها را به یک وسیله زینتی با ارزش تبدیل کرده است. ظروف فیروزه کوبی یکی از بهترین گزینه ها برای هدیه دادن ( به ویژه سوغات برای شهرها و کشورهای دیگر) هستند.

علاوه بر این چون فیروزه کوبی عموما بر روی ظروف پر کاربرد استفاده می شود می توانید از آن ها برای پذیرایی استفاده کنید. اگر کاربرد این ظروف برای شما اهمیت دارد انتخاب محصولاتی مانند قندان مس و فیروزه، آجیل خوری فیروزه کوبی، گز خوری و شیرینی خوری می تواند مناسب باشد.

دسته بندی ظروف مس و فیروزه

ظروف مس و فیروزه را می توان بر اساس ظاهر به سه دسته کلی تقسیم بندی کرد: ظروف ساده، ظروف ترنج دار و ظروف مشبک.

در ظروف ساده، شکل کلی ظرف ساده می باشد. لبه ها گرد هستند و فیروزه کوبی نیز بدون طرح خاصی بر روی ظرف انجام شده است. این دسته از ظروف مس و فیروزه دارای کم ترین قیمت هستند.

در ظروف ترنج دار، یک طرح ترنج ( یا هر طرح اسلیمی دیگر) از مس در وسط فیروزه کوبی وجود دارد که باعث جلوه زیادی در ظرف می شود.

در ظروف مشبک نیز لبه های کار گرد نیستند. بلکه به صورت شبکه ای و توری مانند تراش خورده و کار شده است. این نوع از ظروف جلوه بیشتری به کار می دهند. و با توجه به اینکه زمان و دقت بیشتری برای ساخت نیاز دارند هزینه پایه و اولیه آن ها نیز بیشتر است.

انواع ظروف فیروزه کوبی

با توجه به استقبال مردم از ظروف مس و فیروزه، تنوع ظروف فیروزه کوبی شده بسیار بالا می باشد. در نتیجه شما با توجه به بودجه مالی و ابعاد محصول گستره انتخاب بالایی برای خرید ظروف مس و فیروزه خواهید داشت. برای آشنایی بیشتر با این ظروف، در ادامه رایج ترین محصولات فیروزه کوبی فهرست شده است.

• انواع تنگ فیروزه کوبی
• شیرینی خوری
• آجیل خوری
• شکلات خوری های فیروزه کوبی
• انواع گلدان فیروزه
• سنگاب فیروزه در ابعاد مختلف
• انواع قندان فیروزه
• سرویس چای خوری فیروزه کوبی
• انواع کشکول
• بشقاب های مختلف فیروزه کوبی
• جام و تنگ
• آینه و شمعدان فیروزه کوبی
• لاله های فیروزه کوبی
• خاویار خوری
• پارچ و گلاب پاش های مختلف
• سینی مس و فیروزه
• جعبه های مختلف
• قلیان فیروزه کوبی
• سرویس سماور
• انواع جواهر و زیور آلات مس و فیروزه
• تابلوهای مختلف فیروزه کوبی شده

نکات مهم برای خرید ظروف مس و فیروزه

مهم ترین نکته در خرید ظروف مس و فیروزه مربوط به ظرافت به کار رفته شده در تولید محصول می باشد. هر چه سنگ های فیروزه به کار رفته در ساخت، هم رنگ، هم اندازه و با فاصله کم تر از هم باشند محصول ارزش بالاتری دارد.

تا حد امکان باید سنگ های فیروزه نزدیک هم باشند و چسب زیر کار کم تر مشخص باشد.

بهتر است ظروف مسی استفاده شده برای فیروزه کوبی ضخامت بالایی داشته باشند. از خرید ظروف تو خالی و یا با ضخامت کم بپرهیزید.

مطمئن شوید که فیروزه به کار رفته شده در ساخت فیروزه اصل می باشد. و از به صورت مصنوعی تولید نشده باشد. ( فیروزه اصل در مقابل آقتاب تغییر رنگ نمی دهد. هم چنین توجه داشته باشید که اگر شیء تیز مانند یک سوزن بر روی سنگ فیروزه اصل کشیده شود دچار خراش و خط نمی شود. بلکه با استفاده از آن می توان بر روی شیشه خراش ایجاد کرد. این در حالی ست که اگر فیروزه شما مصنوعی و پلاستیکی باشد خطی عمیق بر روی آن به وجود می آید.)

چسب زیر کار از نوع مرغوب باشد و در حین استفاده از ظروف مس و فیروزه خراب نشود. ( اگر چسب کیفیت خوبی نداشته باشد باعث افتادن تکه های فیروزه از روی مس می گردد)

پوشش پلی استر به کار رفته شده کیفیت بالایی داشته باشد. و در طول زمان از بین نرود.

سعی کنید از ظروف مس و فیروزه شناسنامه دار استفاده کنید. این نوع محصولات عموما دارای گارانتی هستند. و شما اطمینان بیشتری برای خرید محصولات فیروزه کوبی خواهید داشت.

خرید اینترنتی و غیر حضوری محصولات مس و فیروزه

امروزه با گسترش اینترنت و خریدهای مجازی فروشگاه های آنلاین صنایع دستی در سراسر ایران به ویژه اصفهان وجود دارد. خرید اینترنتی به شما امکان می دهید در هر جای دنیا که هستید بدون دغدغه و مشکل، محصول مورد نظر خود را خریداری کنید. اما برای داشتن یک خرید خوب لازم است به نکات زیر نیز توجه داشته باشید:

از معتبر بودن پیج و سایت مورد نظر مطمئن شوید.

تا حد امکان سعی کنید عکس محصول مورد نظر را از نزدیک ببینید. به عکس های کاتالوگی کمتر می توان اعتماد کرد.

از شیوه بسته بندی محصول خود مطمئن شوید. این نکته در مورد صنایع دستی با توجه به حساسیت و ارزشمند بودن آن ها مهم تر است. بسبته بندی نامناسب باعث آسیب رسیدن به محصول می شود.

اطمینان پیدا کنید که پس از ثبت سفارش کد رهگیری مرسوله برای شما فرستاده می شود. و شما می توانید هر لحظه از موقعیت بسته خود اطلاع پیدا کنید.

چرا محصولات مس و فیروزه را از سایت دکوکاف بخریم؟

سایت دکوکاف، یکی از معتبرترین فروشگاه اینترنتی در زمینه وسایل تزئینی و دکوری می باشد. تنوع بالای محصولات موجود در این سایت، دست شما را برای انتخاب کردن باز می گذارد. و شما می توانید در یک سفارش دسته گسترده ای از نیازهای خود را خریداری کنید.

محصولاتی که در سایت قرار می گیرد توسط بهترین و معروف ترین هنرمندان انجام شده است. و می توانید از کیفیت بالای کار مطمئن باشید.

سایت دکوکاف، دارای نماد اعتماد الکترونیکی می باشد. و پرداخت های آنلاین آن زیر نظر شاپرک و بانک مرکزی انجام می گیرد. در نتیجه هر گونه تراکنش مالی از این سایت قابل پیگیری می باشد.

عکس و فیلم های موجود در سایت، توسط تیم عکاسی دکوکاف تهیه شده است. در نتیجه می توانید زوایای یک محصول را از نزدیک ببینید. و کیفیت کار را بررسی کنید.

سفارشات ثبت شده در سایت، با نهایت دقت بسته بندی می شود. پس لازم نیست نگران آسیب رسیدن به سفارش خود ( به ویژه در صنایع دستی مانند مس و فیروزه، مس و خاتم و .. ) در حین جا به جایی و حمل و نقل باشید.

پس از ثبت سفارش و پست شدن مرسوله نیز کد رهگیری به شماره همراه ثبت شده در سفارش پیامک می شود. و شما می توانید از طریق سامانه رهگیری مرسولات پستی شرکت پست، آن را پیگیری کنید.

نگهداری از ظروف مس و فیروزه

برای اینکه ظروف مس و فیروزه خریداری شده در طول زمان جلوه و زیبایی خود را حفظ کنند رعایت نکات زیر الزامی می باشد:

برای تمیز کردن ظروف و گردگیری می توانید از یک دستمال نم دار استفاده کنید.

در صورتی که تمایل دارید از این ظروف برای پذیرایی استفاده کنید از قرار دادن مواد خوراکی به صورت طولانی مدت در آن ها خودداری کنید؛ به ویژه ترکیبات اسیدی. زیرا باعث از بین رفتن لایه محافظ و خوردگی مس می شوند.

از مواد شوینده قوی برای تمیز کردن استفاده نکنید.

برای شستن سطح از اسکاچ نرم استفاده کنید. به هیچ عنوان از سیم های ظرف شویی استفاده نکنید.

برای اطمینان از ریختن آب داغ بر روی ظروف خودداری کنید. ممکن است باعث آسیب رسی به لایه پوششی شود.

محصولات فیروزه کوبی را در جای مناسب و به دور از ضربه و آسیب قرار دهید.