خاتم کاری: خرید انواع محصولات هنر لوکس خاتم کاری

خاتم کاری یکی از هنرهای لوکس ایران می باشد و طرفداران زیادی دارد. قدمت این هنر در ایران به بیش از هزار سال می رسد و گنیجنه های بسیاری از این هنر در موزه های سراسر جهان وجود دارد.

خاتم کاری اصفهان و شیراز از معتبرترین و مشهورترین خاتم کاری های دنیا می باشند که کیفیت بالایی دارند. از خاتم کاری برای تولید انواع محصولات مانند قاب، جعبه و ظروف استفاده می شود. و می توان از آن ها به عنوان ظروف تزئینی یا کاربردی و برای هدیه دادن استفاده کرد.

در ادامه با نحوه خرید محصولات خاتم کاری بیشتر آشنا خواهیم شد.

خاتم کاری چیست

خاتم کاری یکی از هنرهای اصیل ایرانی می باشد. در لغت نامه دهخدا از خاتم کاری به عنوان نشاندن استخواندن در چوب با نقش و نگار یاد می شود.

در خاتم کاری با با ترکیب کردن قطعات فلز، استخوان، و انواع چوب ها طرح های مثلث شکلی ایجاد می شود که از آن برای پوشاندن سطح کار ایجاد می شود. در واقع این مثلث ها مانند موزاییک های کوچکی عمل می کنند که سطح چوب و ظرف با آن پوشانده می شود. در خاتم کاری هر چه مثلث ظریف تر و ریز تر باشد ارزش آن بالاتر است.

قدمت خاتم کاری

مبدا و شروع هنر خاتم کاری به درستی مشخص نیست و در بین هنرمندان و تاریخ نویسان اختلاف وجود دارد. قدیمی ترین آثار خاتم کاری که تا کنون کشف شده است مربوط به منبر مسجد عتیق در شیراز می باشد که قدمت تقریبی آن بیش از هزار سال می باشد. به همین دلیل بسیاری از افراد شیراز را به عنوان مهد و مبدا خاتم کاری در جهان می شناسند.

پس از آن با شروع حکومت صفویه این هنر به اصفهان منتقل پیدا کرده و گسترش عمده یافت. به گونه ای که خاتم کاری شغل و پیشه افراد بسیاری شد. این هنر کم کم در سایر نقاط جهان مانند مصر نیز رواج پیدا کرد.

ارزشمندترین اثرات و ظروف خاتم کاری را می توان در لیست زیر طبقه بندی کرد:

✅ منبر خاتم کاری مسجد جامع عتیق در شهر شیراز ( قدمت حدودی هزار ساله)

✅ سقف خاتم کاری شده ایوان اصلی در مسجد جامع عتیق شیراز ( سده هشتم هجری – چهاردهم میلادی)

✅ درهای قصر دلگشا در سمرقند مربوط به دوران حکومت تیمور گرکانی ( مربوط به سال 807 شمسی)

✅ درهای  خاتم کاری ساخته شده از چوب گردو و سایر چوب ها، روکش استخوان و.. توسط هنرمندی به نام حبیب اله ( سال 999 هجری، 1591 میلادی، این اثر در حال حاضر در موزه برلین نگهداری می شود)

✅ درهای خاتم کاری با اشکال هندسی و گل و بوته شهر بخارا ( موجود در موزه ویکتوریا آلبرت)

✅ منبر چوبی خاتم کاری شده مسجد لنبان اصفهان ( مربوط به سال 1114 هجری و 1702 میلادی)

✅ درهای خاتم کاری تالار آینه در کاخ گلستان تهران

✅ درهای خاتم کاری شده دوره قاجار و آل بویه که در موزه حضرت عبدالعظیم در شهر ری نگهداری می شود

✅ صندوق مرقد امام موسی کاظم و محمد تقی در کاظمین مربوط به دوراه شاه اسماعیل صفوی ( سال 906 هجری)

✅ صندوق مرقد امام حسن عسگری در سامره و امام علی نقی

✅ صندوق خاتم کاری شده ضریح نرگس خاتون ( مادر امام زمان)

✅ درهای خاتم کاری شده مدرسه چهارباغ در اصفهان

ابزار خاتم کاری

ابزار خاتم کاری شامل دو دسته کلی می شود. ابزارهای کلی و فنی مانند گیره فلزی، سوهان، چکش، گاز انبر، تیز سوهان، مثلث ساب، متر فلزی، مغار، گونیا، خط کش تیردار و پرگار، انواع رنده، پرس، دریل و مته، دستگاه دینام، چسب های مخصوص و …

دسته دیگر از ابزار خاتم کاری مربوط به مواد اولیه کار می شود. ترکیباتی که تنها برای ساخت وسایل و ظروف خاتم کاری شده استفاده دارند. در هنر خاتم کاری از انواع چوب، فلز، استخوان و رنگ های طبیعی استفاده می شود.

پر کاربردترین چوب ها در هنر خاتم کاری شامل چوب فوفل، آبنوس، عناب، شاع چوب، نارنج، شمشاد و در بعضی موارد بقم و آزاد می باشد.  در ساخت خاتم از مفتول های طلایی و نقره ای مانند مس، برنج و آلومینیوم نیز استفاده می شود. هم چنین استفاده از استخوان سق پا و دست شتر یا اسب، عاج فیل و استخوان های مصنوعی در خاتم کاری رواج دارد. برای این کار استخوان های بریده شدهدرون ظرف حاوی محلول رنگ ریخته می شود. این محلول از ترکیب نشادر، براده مس و سرکه تهیه می شود. سپس استخوان ها به مدت شش ماه در معرض نور خورشید درون این محلول قرار می گیرند.

البته با توجه به کمیاب بودن استخوان شتر و اسب، امروزه از چوب نارنج به جای استخوان استفاده می شود. برای رنگ کردن آن نیز از رنگ سبز گیاهی مخصوص رنگرزی پشم قالی استفاده می شود.

مراحل خاتم کاری

برای خاتم کاری ابتدا باید نقشه اولیه از چگونگی چیدن قطعات در کنار هم دیگر تهیه شود. نقشه اولیه از اهمیت بالایی برخوردار است. و توجه به آن باعث زیباتر شدن کار و افزایش ظرافت محصول خاتم کاری می گردد.

پس از تهیه نقشه مواد اولیه ای که نیاز است بر اساس نوع کار و طرح و نقشه، آماده و در کنار یک دیگر قرار می گیرند.

در مرحله بعد نوبت به پیچیدن گل ها و خاتم می رسد. منظور از پیچیدن گل ها قرار دادن مصالح خاتم کاری در کنار یک دیگر است. به گونه ای که طرح نهایی و گل مدنظر به دست بیاید. مهم ترین اصل برای داشتن یک خاتم خوب، نظم هندسی در چیدن قطعات و گل می باشد.

پس از پیچیدن گل ها، قطعات برش خورده و با دستگاه پرس می شود.

در مرحله بعد زیر ساخت و سطحی که قرار است خاتم کاری بر روی آن انجام شود انتخاب شده و برش های خاتم بر روی آن چسبانده می شود.

در نهایت پس از اتمام خاتم کاری و چسباندن قطعات بر روی آن، کار پرداخت شده و جلا کاری انجام می شود.

طرح های مشهور خاتم کاری

همان طور که گفته شد انتخاب نقشه و طرح خاتم یکی از مهم ترین مراحل خاتم کاری می باشد و نقش مهمی در ارزش گذاری و اصالت محصول دارد. در خاتم کاری از شبکه های مربع، لوزی، مثلث، شبکه دایره ای و … استفاده می شود. هر کدام از این شبکه ها بسته به طرح در حاشیه خاتم کاری و یا در متن خاتم استفاده می شوند.

مشهورترین مدل های خاتم کاری را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:

✅ خاتم نه گلی ساده : در این نوع خاتم بیشتر از رنگ های سیاه و سفید استفاده می شود و از نمونه های ساده و کم کار خاتم به شمار می رود.

✅ خاتم ابری:  در این نوع خاتم از واحد های گل شش ضلعی استفاده می شود. در پیچیدن گل ها و تهیه یک قامه 20 عدد شش شلغی و 50 عدد پره استفاده می شود.

✅ خاتم کاری پره واروی عالم زر ( خاتم شش ضلعی با لغت قمی): در ساخت این خاتم نیز از واحدهای شش ضلعی استفاده می شود. که برای ساخت آن از 22 مفتول استفاده شده است. پره های این خاتم کاری نیز به جای 4 مثلث از نه مثلث به وجود آمده اند.

✅ خاتم کاری پره وارو: این خاتم مانند خاتم شش ضلعی با لغت قمی می باشد و از 22 مفتول ساخته شده است. با این تفاوت که تو گلوهای آن 39 مثلث دارد.

✅ خاتم گره: برخلاف نمونه های بالا در این مدل، از خود خاتم به عنوان گره استفاده می شود. یعنی اجزا تشکیلی دهنده به جای این که یه مثلث را تشکیل دهند نقاط مختلف یک گره هستند و به این ترتیب طرح اصلی را ایجاد می کنند.  خاتم گره یکی از پرکارترین طرح های خاتم می باشد و ارزش بالایی دارد.

وسایل و ظروف خاتم کاری

خاتم کاری به عنوان یک هنر اصیل و ارزشمند در ساخت بسیاری از وسایل تزئینی و کاربردی استفاده می شود. در ادامه مهم ترین وسایلی که با کمک خاتم کاری تهیه می شود به طور خلاصه توضیه داده می شود.

✅ جعبه خاتم کاری

یکی از محبوب ترین وسایل خاتم در ایران، انواع جعبه خاتم کاری می باشد. این جعبه ها در ابعاد مختلف ساخته شده و کاربردهای گسترده ای دارد.

از جعبه خاتم کاری سایز کوچک می توان به عنوان جعبه جواهرات و جعبه هدیه استفاده کرد. در ابعاد بزرگ تر می توان از آن برای نگهداشتن وسایل گرانبها و ارزشمند و یا حتی پذیرایی استفاده کرد.

بعضی از جعبه های خاتم کاری تماما و به طور سراسری از خاتم پوشیده شده است. در حالی که در مدل های دیگر قسمتی از جعبه با نقش های مختلف مانند مینا، مینیاتور و .. پوشیده می شود.

در خرید جعبه خاتم کاری به نوع چوب به کار رفته، میزان خاتم کار شده، ابعاد و داخل جعبه توجه داشته باشید. داخل جعبه می تواند پوشیده شده از مخمل، خاتم و یا چوب صیقل خورده باشد. جعبه خاتم کاری که داخل آن نیز کار شده باشد ارزش بسیار بالاتری دارد .

✅ خاتم کاری روی مس

یکی دیگر از محبوب ترین مدل های خاتم کاری در بین مردم، استفاده از خاتم کاری روی مس می باشد. هم زمان با محبوبیت ظروف مس و فیروزه و مس پرداز، از هنر خاتم کاری نیز بر روی ظروف مسی استفاده شد.

ظروف خاتم کاری روی مس، طرفداران بسیاری دارد و از ارزش هنری بالایی برخوردار است. در این ظروف قسمتی از بدنه ظروف ابتدا پرداخت شده و سپس قطعات خاتم کاری بر روی آن نصب می شود. در نهایت نیز پرداخت سراسری کار انجام شده و بر روی آن لایه محافظ نصب می شود.

برای دیدن انواع ظروف خاتم کاری روی مس به این صفحه مراجعه کنید: مس و خاتم

✅ تابلو و قاب خاتم کاری

از خاتم کاری می توان در تزئین قاب ها و چهارچوب تابلو نیز استفاده کرد. قاب خاتم کاری عموما با دیگر هنرهای دستی مانند قلم زنی  و نقاشی مینیاتور ترکیب شده و اثری زیبا به وجود می آورد.

در یک سری از قاب خاتم کاری از هنرهای دیگر مانند مینا کاری و گل و مرغ برجسته نیز برای تزئین قاب استفاده می شود. ترکیب این هنرها نیز باعث زیباتر شدن هرچه بیشتر نتیجه کار می شود. از قاب خاتم کاری هم چنین می توان برای داشتن یک آینه سنتی زیبا برای سفره هفت سین یا وسیله دکوری نیز استفاده کرد. ظروف خاتم کاری اصفهان بسیار مشهور بوده و در بین آن ها برندهای مشهور و معتبر زیادی دیده می شود.

قیمت تابلو خاتم کاری و قاب آن بسته به ابعاد محصول، ظریف بودن کار، سایر هنرهای دستی به کار گرفته شده متفاوت است.

خرید خاتم کاری

خاتم کاری اصیل و ارزشمند با توجه به پارامترهای خاصی رتبه بندی می شود. توجه به این پارامترها می تواند به شما نیز در خرید خاتم کاری کمک کند.

پس برای خرید خاتم کاری بهتر است به موارد زیر توجه داشته باشید:

✅ هر چه قطعات خاتم کاری ریزتر باشد از ارزش بالاتری برخوردار است.

✅ نظم هندسی و یکنواخت بودن موزاییک های خاتم علاوه بر اینکه بر ارزش آن می افزاید باعث زیباتر شدن نتیجه نهایی می شود.

✅ هر چه تعداد رنگ ها و متریال مختلف به کار رفته در تولید خاتم بیشتر باشد بهتر است.

✅ وجود ترکیباتی مانند استخوان شتر و اسب به دلیل کمیاب بودن باعث ارزش بیشتر محصول خاتم کاری می شود.

✅ سطح کار خاتم کاری باید یکنواخت باشد.

✅ چسب مورد استفاده برای چسباندن قطعات خاتم کاری روی زیر کار بسیار اهمیت دارد و باعث افزایش ماندگاری محصول می شود.

✅ پس از انجام خاتم کاری، محصول با استفاده از ترکیب خاصی پوشانده می شود. پوشش استفاده شده بر روی کالای خاتم کاری از آن در برابر مشکلات مختلف محافظت می کند. و بر زیبایی محصول می افزاید.

✅ به مقدار سطحی که با خاتم کاری پوشانده شده است دقت کنید. توجه به این نکته در قیمت جعبه خاتم کاری و محصولات مشابه بسیار اهمیت دارد.

✅ علاوه بر خاتم کاری، به جنس زیر کار نیز توجه کافی داشته باشید.

✅ توجه به برند محصول و گارانتی آن می تواند تا حد زیادی خیال شما را از خرید یک محصول با کیفیت خاتم کاری راحت کند.

برندهای معتبر خاتم کاری

خاتم کاری اصفهان و شیراز از گذشته زبان زد بوده و در بین آن ها برندهای به نام زیادی وجود دارد. همان طور که گفته شد آشنایی با این برندها در هنگام خرید خاتم کاری می تواند بسیار مفید واقع شود:

✅ خاتم کاری خادم ملت

✅ خاتم کاری مثالین

✅ خاتم کاری شاهین شیرازی

✅ خاتم کاری فرهاد حافظ ( صنایع دستی حافظ)

خرید اینترنتی محصولات و ظروف خاتم کاری شده

با توجه به افزایش خرید اینترنتی و غیر حضوری، خرید هنرهای دستی مانند خاتم کاری نیز از این قاعده مستثنی نیست. و بسیاری از افراد ترجیح می دهند به صورت آنلاین خرید خود را انجام دهند. اگر شما نیز جزو این دسته از افراد هستید علاوه بر نکاتی که در بالا برای خرید خاتم کاری اشاره کردیم باید به موارد زیر نیز توجه داشته باشید:

✅ از فروشگاه های معتبر با نماد اعتماد الکترونیکی خریداری کنید.

✅ از نحوه بسته بندی محصول و آسیب نرسیدن به آن اطمنیان حاصل کنید.

✅ عکس موجود در وب سایت و اپلیکیشن باید از نمونه اصلی کار گرفته شده باشد و تا حد امکان نزدیک باشد.

✅ عکس محصول کیفیت خوبی داشته باشد تا بتوانید جزئیات آن را بررسی کنید.

✅ به جزئیات محصول مانند برند، ابعاد محصول، گارانتی و .. توجه کنید.

✅ روش ارسال مرسوله و زمان تقریبی رسیدن محصول را در نظر بگیرید.

پاسخ به سوالات متدوال درباره محصولات خاتم کاری

✅ قیمت ظروف خاتم کاری شده اصفهان چه قدر است؟

قیمت ظروف خاتم کاری شده با توجه به برند، ابعاد و شکل محصول بسیار متفاوت است. علاوه بر این سایر پارامترها مانند قیمت دلار نیز در قیمت ظروف خاتم کاری اصفهان اثر گذار است. برای مشاهده قیمت انواع محصولات به این صفحه مراجعه شود: قیمت ظروف خاتم کاری شده

✅ نحوه نگهداری از ظروف خاتم کاری چگونه است؟

برای نگهداری از ظروف خاتم کاری سعی کنید آن ها را با مواد شیمیایی شست و شو ندهید. ازخراشیده شدن و آسیب رسیدن به  لایه پلی استری خاتم کاری جلوگیری کنید. آن ها را در جای امن نگهداری کنید و از رسیدن آسیب و ضربه به آن خودداری کنید.

✅ قیمت قاب خاتم کاری چقدر است؟

قیمت قاب خاتم کاری نیز با توجه به ابعاد، تمیزی کار، هنرهای دیگری که در این قاب استفاده شده است متفاوت است.

✅ برای خرید محصولات خاتم کاری باید چکار کنم؟

در صورتی که محصولی از خاتم کاری را انتخاب کردید بر روی گزینه افزودن به سبد خرید ضربه بزنید. در مرحله بعد ( پس از اینکه تمام محصولات مدنظر را به سبد اضافه کردید) روی آیکون سبد خرید در گوشه سمت راست بالای صفحه ضربه بزنید. پس از وارد کردن اطلاعات تکمیلی ( مانند ادرس و شماره تماس) و پرداخت هزینه سفارش شما ثبت می شود.

✅ پس از ثبت سفارش بسته چه زمانی به دستم خواهد رسید؟

پس از ثبت سفارش در سایت مرسوله شما بسته بندی شده و از طریق پست ارسال می شود. کد رهگیری مرسوله از طریق پیامک به شماره ثبت شده در سایت فرستاده خواهد شد. شما با داشتن کد رهگیری مرسوله می توانید به صورت لحظه ای از مکان بسته خود مطلع شوید.

زمان تقریبی رسیدن مرسوله ها با توجه به شهر و تراکم کار اداره پست عموما بین 3 تا 7 روز کاری می باشد.

✅ آیا خرید از دکوکاف مطمئن است؟

دکوکاف یکی از معتبرترین فروشگاه های آنلاین کشور در زمینه فروش لوازم دکوری و تزئینی می باشد. سایت دکوکاف دارای نماد اعتماد الکترونیکی می باشد و تمامی تراکنش ها در وب سایت قابل پیگیری می باشد.

هم چنین در نظر داشته باشید که تمامی عکس های موجود در وب سایت توسط تیم عکاسی دکوکاف از نمونه اصلی کالا گرفته شده است. این نکته در خرید محصولات هنرهای دستی مانند خاتم کاری بسیار مهم می باشد.